Πολλά παιδιά έχουν συνδέσει το διάβασμα ενός λογοτεχνικού βιβλίου με μια ακόμα σχολική δραστηριότητα που έχει ως στόχο να τα διδάξει. Ιδιαίτερα μαθητές που δυσκολεύονται στην ανάγνωση θεωρούν ότι το να διαβάσουν ένα βιβλίο είναι μια επίπονη και ιδιαίτερα απαιτητική δοκιμασία και πράγματι είναι για όσους δυσκολεύονται.
Υπάρχουν όμως τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά μας να βιώσουν την ανάγνωση ενός βιβλίου ως μια απολαυστική διαδικασία, ως ένα ταξίδι μέσα στη ζωή του ήρωα, ως μια πόρτα στη χώρα της φαντασίας.
Το σημαντικότερο που έχουμε να κάνουμε είναι αυτό που ισχύει σε οτιδήποτε θέλουμε να μεταδώσουμε στα παιδιά μας: να γίνουμε εμείς το πρότυπο. Παιδιά που βλέπουν τους γονείς τους να διαβάζουν -στο σπίτι, στην παραλία, το βράδυ πριν κοιμηθούν- έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να τους μιμηθούν. Ένα σπίτι που έχει βιβλιοθήκη και βιβλία τοποθετημένα σε διάφορα μέρη, είναι ένα ιδανικό περιβάλλον για να αναπτυχθεί η αγάπη του παιδιού για το βιβλίο.
Μια βόλτα στα μαγαζιά μπορεί να συνοδεύεται και με μία βόλτα σε ένα βιβλιοπωλείο. Διαλέξτε τα δικά σας αναγνώσματα και δείξτε στο παιδί σας το τμήμα του παιδικού βιβλίου. Μην βιάζεστε. Καθίστε όση ώρα χρειαστεί. Διδάξτε το πως διαλέγουμε ένα βιβλίο. Συνήθως τα παιδιά τα προσελκύει το εξώφυλλο, τα χρώματα ή και ο τίτλος. Δείξτε του πώς μπορεί να μάθει για την υπόθεση διαβάζοντας το οπισθόφυλλο. Τα παιδικά βιβλία αναγράφουν τις ηλικίες για τις οποίες είναι κατάλληλα. Δώστε αυτήν την πληροφορία στο παιδί. Μην του υποδείξετε ποιο βιβλίο να αγοράσει. Προτείνετε διακριτικά βιβλία που πιστεύετε ότι θα του αρέσουν. Ποιος δεν θα ήθελε ένα βιβλίο με ήρωα ένα παιδί-ντετέκτιβ; Ορίστε του τον αριθμό των βιβλίων που μπορεί να αγοράσει και δεχθείτε οτιδήποτε διαλέξει, ακόμα και αν δεν είναι μέσα στα δικά σας ενδιαφέροντα.
Δεν χρειάζεται το παιδί να διαβάσει τα βιβλία που διαβάζατε εσείς στην ηλικία του. Η Πηνελόπη Δέλτα μπορεί να είναι η αγαπημένη συγγραφέας πολλών ενηλίκων, αλλά ένα παιδί θα χρειαστεί να διαβάσει πολλούς άλλους σύγχρονους συγγραφείς μέχρι να την επιλέξει.
Είμαστε θετικοί στην ανάγνωση κάθε μορφής γραπτού λόγου, όπως κόμικς και περιοδικά. Όταν το παιδί αντιληφθεί τη χαρά της χαλαρής, σιωπηλής ανάγνωσης θα προχωρήσει και σε πιο απαιτητικά αναγνώσματα.
Βάλτε τα βιβλία πάνω στο κομοδίνο του παιδιού και απαγορεύστε τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών όταν ξαπλώνει. Το παιδί θα βαρεθεί να κάθεται ξαπλωμένο χωρίς να κάνει κάτι και είναι πολύ πιθανό να αρχίσει να ξεφυλλίζει το βιβλίο του.
Αν το παιδί δεν ζαλίζεται στο ταξίδι με το αυτοκίνητο, βάλτε δίπλα του δύο βιβλία δικά του μαζί με ένα δικό σας χωρίς να του πείτε τι να κάνει.
Ποτέ (μα ποτέ!) μη του υποδείξετε να διαβάσει. Ακόμα και αν περιφέρεται λέγοντας: «Βαριέμαι!», αποφύγετε αυστηρά να του το πείτε. Φράσεις όπως «Διάβασε κανένα βιβλίο!» αποθαρρύνουν και η προστακτική ακούγεται σαν επίπληξη.
Αν θελήσει να μιλήσει για το βιβλίο του, μοιραστείτε τις πληροφορίες που θα σας δώσει για τους ήρωες και την υπόθεση με ενθουσιασμό. Αναρωτηθείτε μαζί του τι θα μπορούσε να γίνει στις επόμενες σελίδες. Φτιάξτε μαζί σενάρια για τη συνέχεια και το τέλος.
Σε περίπτωση που σας πει ότι δεν το ενδιαφέρει πλέον το βιβλίο, μπορείτε να του μάθετε το κόλπο των «πενήντα σελίδων» (υπολογίστε το ένα τέταρτο του βιβλίου). Σύμφωνα με αυτό δεν πρέπει ποτέ να σταματάει ένα βιβλίο αν δεν διαβάσει ως τη σελίδα πενήντα. Αν μέχρι εκεί δεν του έχει τραβήξει το ενδιαφέρον, τότε καλύτερα να το αφήσει στην άκρη.
Αν σας ζητήσει να του διαβάσετε, μην το αρνηθείτε. Δείξτε του από την αρχή μέχρι που θα διαβάσετε (δύο – τρεις σελίδες) και μετά αφήστε το να συνεχίσει μόνο του, αν θέλει ή μπορείτε να κάνετε αυτή τη διαδικασία εναλλάξ (ιδιαίτερα σε παιδιά μικρής ηλικίας).
Τα παιδιά που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες δεν θα θελήσουν να διαβάσουν ένα λογοτεχνικό βιβλίο και γενικότερα κάποιο έντυπο. Γι’ αυτά το διάβασμα είναι μια πολύ επίπονη διαδικασία. Έρχονται αντιμέτωπα όλη τη χρονιά με τη δυσκολία τους και στον ελεύθερο χρόνο τους θέλουν να την ξεχάσουν. Όμως δεν πρέπει να χάσουν τη χαρά που προσφέρει το ταξίδι στον φανταστικό κόσμο των ηρώων. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς γίνονται οι αναγνώστες και το παιδί ο ακροατής. Έτσι καλλιεργείται η αγάπη για το βιβλίο και όταν το παιδί αναπτύξει την αναγνωστική του ικανότητα, θα καταφύγει σε αυτό για να χαλαρώνει.
Καλό ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας!
